Mo Dewji na Urithi anaoujenga ,unavyoenda mbali zaidi ya mafanikio binafsi

Na Mwandishi wetu

JARIDA la Forbes kupitia orodha ya watu matajiri Afrika mwaka 2025 limeeleza kuwa, utajiri wa mfanyabiashara maarufu nchini Tanzania, Mohammed Dewji (Mo Dewji) umeongezeka kutoka dola bilioni 1.8 mwaka jana hadi dola bilioni 2.2, na kumfanya kuwa bilionea pekee anayejulikana hadharani katika Afrika Mashariki na Kati.

Kwa mujibu wa jarida hilo,Mo Dewji anashika nafasi ya 12 kwa ukwasi barani Afrika huku akiendelea kuwa kinara katika biashara duniani.

Mo Dewji alirithi MeTL, biashara ya familia, kutoka kwa baba yake, Gulam Dewji na amekuwa akiiendesha kwa mafanikio makubwa.

MeTL, ambayo ni biashara ya familia ya kizazi cha tatu, ilianza miaka ya 1970 na wazazi wa Dewji wakiwa wanauza sukari.

Chini ya uongozi wa baba yake, kampuni ilipanuka kuwa biashara ya kuagiza na kuuza bidhaa inayokadiriwa kuwa na thamani ya dola milioni 30 wakati Mo alipochukua uongozi.

Safari ya biashara ya Dewji ilijengwa hatua kwa hatua. Baba yake alimuonesha mbinu za biashara za kimataifa, akimpeleka katika nchi kama China, Thailand, Misri, na Marekani akiwa bado mdogo.

Aidha,safari yake ya kwanza ya kibiashara ilikuwa kwenda China akiwa na miaka 12, akimfuata baba yake alikopita miji kadhaa, ikiwemo Hong Kong.

Mo Dewji ambaye alisoma masomo ya fedha na biashara ya kimataifa katika Chuo Kikuu cha Georgetown,alifanya kazi katika biashara ya familia wakati wa mapumziko ya chuo.

Baada ya kuhitimu, alianza katika ngazi ya chini, akapata uzoefu katika usafirishaji, ukaguzi, uagizaji na usafirishaji wa bidhaa, kabla ya kuwa mkurugenzi wa fedha, kisha mkurugenzi mtendaji, na sasa rais.

MeTL ina biashara zaidi ya 126 katika sekta za usindikaji wa chakula na vinywaji, kilimo, utengenezaji, na nguo, ikiwa na vituo 40 vya utengenezaji.

Dewji anapanga kupanua huduma katika sekta ya fedha na fintech, wakati akiongeza uwepo wa kampuni katika Afrika Mashariki na Kati, na Mashariki ya Kati.

Pia, anaangazia fursa za uwekezaji katika Sekta ya Utalii Zanzibar na mbuga za kitaifa za Tanzania.

Dewji anasisitiza umuhimu wa utawala bora wa kampuni, uaminifu, uvumilivu, na kuchukua hatari za kiujasiriamali, akiamini kuwa, “hakuna wepesi wa mafanikio.”

Yeye ni mtu mwenye imani thabiti, mcha Mungu, na mwekezaji mwenye maono, mwenye shauku kubwa ya kuunda ajira,uwekezaji wa kimkakati, na kutoa kwa jamii kupitia wakfu wake wa Mohammed Dewji Foundation (MDF).

Kimataifa

MeTL Group inapanuka kimataifa, ikiangazia fursa mpya katika teknolojia, mali isiyohamishika, na huduma za wageni, wakati ikifanya kazi zaidi katika biashara zake kuu za kilimo, nguo, na usambazaji.

Kwa upande mwingine, MDF inapanua huduma zake za kibinadamu, ikitumia mitandao ya kimataifa na ushirikiano na taasisi kama Chuo Kikuu cha Georgetown ili kupanua mipango kama vile upatikanaji wa maji safi, huduma za afya, na elimu katika maeneo yenye uhitaji mkubwa.

“Ni Mtanzania kwa moyo,” anasema Dewji, “lakini ni wakati wa dunia kutambua kuwa Afrika inaweza kuzalisha makampuni makubwa ya kimataifa-makampuni na viongozi wenye athari chanya duniani kote.

“Kwa mtazamo sahihi, tunaweza kuleta maadili yetu ya jamii, huruma, na ukarimu kwenye jukwaa la kimataifa.”

Kuunganisha uchumi wa Afrika

Chini ya uongozi wa Mo Dewji, MeTL imekua kampuni ya kimataifa inayojulikana duniani, ikipanua wigo wake katika Afrika Mashariki, Kati, na Kusini.

Kila soko jipya linapunguza utegemezi wa kampuni hii kwa uchumi mmoja, na kuongeza vyanzo vyake vya mapato.

“Kushinda soko la nyumbani ilikuwa mwanzo tu,” anasema Dewji, akisisitiza mchango wa MeTL katika Pato la Taifa la Tanzania kwa zaidi ya asilimia 3.
Lakini kubaki kwenye hali ya kawaida kuna hatari. Maono yetu daima yamekuwa ya bara, na mwishowe kimataifa.”

Maono haya ya mbele yamewezesha usafirishaji wa bidhaa, kutoka kwa nyuzi za katani hadi bidhaa za watumiaji, kwenda Mashariki ya Kati, Asia, na Ulaya.

Kwa kutumia vituo vya biashara Dubai, Dewji anahakikisha mtiririko mzuri wa bidhaa na mitaji.

Kwa Dewji, “mafanikio katika nchi yako ya nyumbani hayatoshi,lazima uangalie nje.”

Njia hii imeisaidia MeTL kuunganisha uchumi wa Afrika (Pan-African), ikipanuka katika masoko kama vile Kenya, Uganda, Msumbiji, Zambia, na Jamhuri ya Afrika ya Kati, pamoja na maeneo ya mbali kama India, Thailand, Italia, na Vietnam.

Baada ya tukio la kutekwa kwake mnamo 2018, Dewji alikamilisha haraka mipango yake ya kimataifa, akithibitisha sifa yake kama mjasiriamali anayeendeshwa na malengo.

“Sijawahi kutegemea Afrika pekee kwa mafanikio. Ingawa Afrika ni nyumbani, tunafaidi Asia, Mashariki ya Kati, na Ulaya.”

Leo, uwepo wa kimataifa wa MeTL unaendelea kukua, ikiwa na upanuzi katika mali isiyohamishika, huduma za wageni, utunzaji wa mazingira, na FinTech-sekta mbalimbali ambazo zinakamilisha ujuzi wake uliothibitishwa katika usindikaji wa chakula, utengenezaji na usambazaji.

Ajira

Kwa Dewji, kipaumbele kikuu ni kuwapa nguvu wananchi kwa kutumia sekta ambazo zimeachwa nyuma, hasa kilimo.

Hii ni pamoja na kufufua mashamba ya katani yaliyotelekezwa na kuanzisha Mo Cola katika soko la kimataifa la vinywaji, huku akishindana na miamba ya kimataifa na kuunda ajira kwa Watanzania.

Maono haya yameisaidia MeTL kuwa mwajiri wa pili kwa ukubwa nchini Tanzania, baada ya serikali, ikiwa na wafanyakazi 40,000 katika biashara 126.

Lengo ni kuongeza idadi hii hadi wafanyakazi 100,000. “Nimejifunza kwamba kile kinachojali zaidi ni athari unazokuwa nazo katika jamii-ajira unazozalisha na maisha unayogusa.”

Michezo ya Tanzania

Licha ya kuwa mwajiri mkubwa baada ya serikali, mchango wa Dewji kwa jamii unaonekana zaidi katika ongezeko kubwa la timu ya mpira ya Simba SC, klabu ya soka ya Tanzania.

Chini ya uongozi wake, Simba imekuwa na nguvu kubwa barani Afrika, ikishindana kila mara katika mashindano ya CAF.

Kama Rais na mwekezaji mkuu katika Simba SC, Dewji ameongoza mageuzi makubwa, akichukua timu kutoka nje ya 100 bora hadi kupata nafasi kati ya timu saba bora za Afrika.

Pia ameanzisha mishahara rasmi kwa wachezaji, akiondoa mfumo wa zamani ambapo baadhi ya wachezaji walikuwa wakipata shilingi 50,000 pekee. Mabadiliko haya yameunda mazingira endelevu na motisha kwa maendeleo ya wachezaji.

Kwa uwekezaji mkubwa katika miundombinu, maendeleo ya wachezaji, na ushirikiano wa kimataifa, Dewji ameiweka Simba SC kama nguvu ya ushindani katika soka la Afrika.

Maono yake yanaendelea zaidi ya mafanikio uwanjani,anaona klabu kama jukwaa la uwezeshaji wa vijana na ushirikiano wa jamii, kuhamasisha kizazi kipya cha wana soka wa Kitanzania na kufungua milango kwa fursa za ndani na za kimataifa.

Dewji anapigania kutambuliwa zaidi na uwakilishi wa haki wa soka la Afrika katika jukwaa la kimataifa.

“Mimi ni shabiki wa Arsenal, lakini nataka kununua klabu ya Ulaya kwa sababu nataka kuunda uhusiano kati ya klabu za soka za Afrika Mashariki na klabu za Uingereza.”

Mbali na mpira wa miguu, anatafuta kuwekeza katika ndondi, akiamini ni mchezo unaokua haraka nchini Tanzania, ambapo nchi ina mabondia bora. “Hii pia ni njia yangu ya kuwaepusha vijana kutoka katika umasikini.”

Huduma za Kijamii

Kupitia MDF, Dewji ameleta mabadiliko katika upatikanaji wa maji safi na salama nchini Tanzania.

Kwa kushirikiana na Wizara ya Maji, MDF imechimba visima katika maeneo mbalimbali, ikiwanufaisha zaidi ya watu 11,350.

Katika mwaka 2023 pekee, taasisi hiyo iliboresha visima 18 na kuendeleza vinne zaidi, kuhakikisha upatikanaji wa maji endelevu kwa jamii za vijijini.

MDF pia imeshiriki katika kusaidia huduma za afya, hasa kupitia kambi za huduma za macho ambazo hurudisha uoni kwa Watanzania.

Mnamo 2024, taasisi hiyo ilitoa huduma ya uchunguzi, upasuaji, miwani ya macho, na dawa za macho kwa waliohitaji, na kusaidia maelfu kurejesha maono yao na uhuru wa kiuchumi.

MDF pia inakabiliana na changamoto za spina bifida na hydrocephalus, hali zinazoweza kusababisha ulemavu mkubwa au kifo ikiwa hazitatibiwa.

Mnamo 2024, MDF ilifadhili upasuaji na huduma za baada ya upasuaji kwa watoto waliothirika, kuhakikisha matibabu yanayobadilisha maisha ya wengi.

“Hizi ni mabadiliko makubwa,” anasisitiza Dewji. “Tunawaokoa watu ambao vinginevyo wangekufa au kuwa na ulemavu mkubwa. Dhamira yangu ni kuonyesha kwamba hatua za lengo maalum na misaada bora zinaweza kubadilisha jamii nzima kwa muda.”

Mnamo 2016, Dewji alijiunga na The Giving Pledge, akijitolea kutoa angalau nusu ya utajiri wake kwa sababu za kibinadamu wakati wa maisha yake.

Kwake, ahadi hii ni wajibu, uliojikita katika imani yake na maadili ya familia. “Wazazi wangu walinifundisha maadili ya kutoa, hasa wajibu wangu kama Muislamu kutunza wale walio masikini.”