AGRA Tanzania yawezesha wanahabari uandishi wa habari za mbegu bora

Na Mwandishi wetu, TimesMajira Online, Bagamoyo, Pwani

WITO umetolewa kwa vyombo vya habari nchini Tanzania kuchukua nafasi ya mbele zaidi katika kusambaza habari muhimu zinazohusu maendeleo ya teknolojia ya mbegu.

Imeelezwa kuwa taarifa hizo zitachagiza kilimo cha kisasa na kuwezesha usalama wa chakula na uimara wa uchumi katika kukabiliana na ongezeko la idadi ya watu na changamoto ya mabadiliko ya tabianchi.

Kuitikia wito kutoka kwa TEF,

Wito huo umetolewa katika kongamano la shirika linalojihusisha na kuendeleza mifumo ya chakula barani Afrika (AGRA) kwa waandishi wa habari liulilofanyika Bagamoyo mkoani Pwani.

Kongamano hilo ni matokeo ya hoja ya Jukwaa la Wahariri Tanzania (TEF) la kutaka waandishi wa habari na wahariri kuandaliwa kikao cha kuelimishana kuhusu teknolojia ya habari ili kuwa na nafasi ya kujifunza namna ya kusaidia wakulima wa Tanzania.

Katika kongamano hilo la siku mbili ambapo takribani waandishi wa habari 45 na wahariri wa vyombo vya habari, walihudhuria , waliimarishwa uelewa na namna ya kuhakiki ripoti na taarifa mbalimbali zinazohusu mbegu na mifumo ya mbegu za kilimo.

Aidha katika mafunzo hayo yaliyoendeshwa kuanzia Novemba 3 hadi 4, 2023 walielezwa ukweli kuhusu uwezo wa teknolojia ya mbegu zilizoboreshwa na za mseto nchini Tanzania.

Vianey Rweyendela, Mkurugenzi wa AGRA Tanzania, amebainisha, “Vyombo vya habari vina jukumu muhimu katika kuunda maoni ya umma na kupeleka sera. Kwa kuwapatia wataalamu wa habari ukweli, tunawasaidia kutoa taarifa na elimu kwa jamii pana, hivyo kuchangia katika kufanikisha kupokelewa kwa mazoezi bora ya kilimo.”

AGRA nchini Tanzania imechangia maendeleo ya aina mpya 44 za mbegu zilizoboreshwa za mahindi, muhogo, maharage, na soya kwa kushirikiana na taasisi za utafiti za serikali na washirika wa sekta binafsi. Takribani aina 30 miongoni mwa hizi zimeingia sokoni kwa mafanikio.

Vilevile, AGRA imekuwa na mchango muhimu katika kuimarisha sekta ya mbegu kwa kutoa msaada kwenye thamani nzima ya mnyororo wa mbegu, msaada ambao unajumuisha kujenga uwezo wa wazalishaji wa mbegu, kampuni za mbegu za ndani na wadau mbalimbali, hivyo kuchangia kwenye ukuaji na ustahimilivu wa sekta ya kilimo.

“Matumizi ya mbegu bora nchini Tanzania kwa sasa ni asilimia 20 tu, hii inaonyesha kwamba ikiwa kiwango cha matumizi ya mbegu bora kitaongezeka, Tanzania itakuwa katika nafasi nzuri ya kufikia lengo lake la kuwa ghala kubwa la chakula barani Afrika,” amesema Ipyana Mwakasaka, Afisa wa Mpango wa Mbegu wa AGRA Tanzania.

“Ili kuinua wakulima wadogo katika mpito wao kutoka kilimo cha kujikimu hadi kilimo kama biashara, taarifa sahihi ni muhimu. Taarifa potofu na za kubuni zinaongeza umaskini wa wakulima wadogo. Kuwapa elimu ya kuaminika kunazalisha mabadiliko chanya, kukiwezesha kuendelea kwa maisha endelevu. Kuondoa imani potofu na kukuza usahihi ni muhimu kwa mafanikio yao katika kilimo.” amesema ofisa huyo.

Deodatus Balile, Mwenyekiti wa Jukwaa la Wahariri Tanzania, ameipongeza AGRA kwa kujitolea kwao kuongeza uwezo wa waandishi wa habari wa Tanzania katika sekta ya kilimo.

“Kuwa na weledi wa kina kuhusu mambo magumu ya kilimo ni muhimu kwa Tanzania inavyoazimia kuwa mzalishaji mkuu wa chakula barani Afrika,” alisema. Alitilia mkazo umuhimu wa programu hizi za elimu, akishawishi kuongezeka kwa mara kwa mara ili kuhakikisha waandishi wa habari wanaweza kuchangia kwa ufanisi katika hadithi ya kilimo iliyoelimika vyema.

Amesisitiza zaidi umuhimu wa kimkakati wa maarifa haya: “Kuelewa wigo kamili wa masuala ya kilimo, kuanzia sayansi ya udongo na mbegu hadi sera, ni msingi kwa uandishi sahihi na unaweza kuweka Tanzania mstari wa mbele katika sekta ya chakula ya bara.”

Mkufunzi katika warsha hiyo, Mtaalam wa uboreshaji wa mimea na mwanasayansi wa utafiti Dkt. Emmarold Mneney, alikuwa na msimamo thabiti wa Tanzania kulisha Afrika, unahitaji kuwekeza zaidi katika uvumbuzi wa mbegu.

“Kuelewa teknolojia ya mbegu na uhusiano wake na mabadiliko ya tabianchi ni ufunguo wa uzalishaji wa mbegu endelevu na mustakabali wa kilimo chenye ustawi nchini Tanzania,” amebainisha. Alifundisha mwandishi wa habari juu ya uelewa wa mbegu, ufugaji, na uzalishaji wa madarasa tofauti ya mbegu, pamoja na uelewa wa mahitaji ya mbegu na utabiri wake.

Dk. Geradina Mzena, Mtaalam wa Uboreshaji wa Mimea ((Plant Breeder) na mtaalamu mahususi wa jeni za molekuli ( Molecular Geneticist), ambaye pia ni Meneja wa Kituo cha Taifa cha Rasilimali za Mimea za Kijenetiki katika TARI-HQ, amesisitiza umuhimu wa teknolojia ya uzalishaji wa mbegu kwa ajili ya kilimo cha mahindi:

“Mustakabali wa kilimo cha mahindi uko katika kutumia nguvu ya teknolojia ya uzalishaji wa mbegu za mseto na bora ili kuimarisha usalama wa chakula na uimara katika uso wa mabadiliko ya mandhari ya kilimo.”

Dkt. Mzena amesisitiza kwamba mseto, unaojulikana kwa uwezo wake wa mavuno makubwa, una changamoto moja. “Mseto unahitaji mbegu mpya kila msimu.

Dkt. Twalib Njohole, Msajili wa Haki za waboreshaji wa Mimea (Registrar of Plant Breeders Rights), amebainisha kwamba ili kulisha dunia, aina mpya, bora za mimea ni njia muhimu na endelevu ya kufikia usalama wa chakula katika muktadha wa ongezeko la idadi ya watu na mabadiliko ya tabianchi.

“Aina mpya zinaweza kuwa ufunguo wa kufikia masoko ya kimataifa na kuboresha biashara ya kimataifa kwa nchi zinazoendelea,” amesema. Pia amesisitza nafasi ya aina mpya za mimea katika kuboresha maisha katika maeneo ya vijijini na mijini na kukuza maendeleo ya kiuchumi.

Zera Mwankemwa, Afisa wa Uthibitisho wa Mbegu Taasisi ya Uthibitisho wa Mbegu Tanzania(TOSCI ), ametoa maelezo ya kina kuhusu umuhimu wa uthibitisho wa mbegu.

Ameeleza kuwa, “Uthibitisho ni muhimu ili kuhakikisha wakulima wanapata mbegu bora zenye uwezo mkubwa wa uzalishaji na zinazozingatia usalama wa mazingira.”

Mwankemwa alifafanua jukumu la TOSCI la kusimamia ubora wa mbegu zinazoingia na kutumika nchini, ili kuhakikisha zinakidhi viwango vya kitaifa na kimataifa.

Amesisitiza kwamba kwa ushirikiano na wadau, TOSCI inaboresha mfumo wa uthibitisho kwa lengo la kuongeza upatikanaji wa mbegu bora hasa kwa wakulima wadogo, ambao ni nguzo ya kilimo cha Tanzania. Jitihada hizi ni kwa ajili ya kuchangia mapinduzi ya kijani na kuongeza tija katika sekta ya kilimo, na hatimaye kuchangia kwenye ustawi na maendeleo endelevu ya taifa

Mwankemwa pia alizungumzia mfumo wa kisheria ambao TOSCI inafanya kazi chini yake. Amesema, “Kazi yetu inasimamiwa na Sheria ya Mbegu Na. 18 ya 2003, kama ilivyorekebishwa mwaka 2017, pamoja na Kanuni za Mbegu za 2007, ambazo zilirekebishwa mwaka 2014. Mfumo huu wa kisheria unatupatia zana na mamlaka ya kusimamia sekta ya mbegu na kuhakikisha uadilifu na utendaji wake.”

Kupitia michakato yake mikali ya udhibiti, TOSCI inachangia katika uzalishaji wa mbegu za ubora wa juu, ambazo kwa upande wake husaidia wakulima kufikia mavuno bora.

Baldwin Shuma, Mkurugenzi Mtendaji wa Chama cha Biashara ya Mbegu Tanzania (TASTA), amesisitiza uhusiano uliopo kati ya usalama wa chakula na usalama wa mbegu, akisema, “Usalama wa chakula unapaswa kupangwa sambamba na USALAMA WA MBEGU. Ni ushirikiano wa kimkakati kwa ajili ya mustakabali wa kilimo imara.”

Amesisitiza umuhimu wa Tanzania kupunguza utegemezi wa mbegu zinazoagizwa kutoka nje, akibainisha, “Tanzania lazima ipunguze utegemezi wa mbegu zinazoagizwa.” Aliongeza msisitizo kuhusu umuhimu wa kujitosheleza katika uzalishaji wa mbegu ili kuhakikisha usalama wa chakula na uendelevu wa kilimo.

“Kuwezesha wazalishaji wa mbegu za ndani na kuongeza uwezo wao ni muhimu kwa kujenga sekta ya mbegu imara na endelevu,” amesema.

Wawezeshaji wa mafunzo, wahariri wazoefu, Neville Meena na Jesse Kwayu kutoka Media Brains Tanzania, wamesisitiza umuhimu mkubwa kwa tasnia ya habari kutofautisha wazi kati ya “nafaka” (cereals) na “mbegu” (seeds). Utofautishaji huu muhimu unahakikisha utoaji taarifa sahihi na unachangia katika uelewa wa kina wa istilahi na mazoea ya kilimo.

“Kupitia mafunzo haya, tumetambua kwamba mbegu siyo bidhaa tu bali ni uhai kwa wakulima wetu na jiwe la msingi la maendeleo ya kilimo chetu,” Absalom Kibanda alisema, akisisitiza nafasi muhimu ya majadiliano yaliyoelimika na sahihi kuhusu maendeleo ya mbegu.

Apolinary Pius Tairo, mwandishi nguli wa habari za utalii na kilimo, amesema kuwa amejifunza mambo ya thamani kubwa.

‘Mafunzo haya yamepanua maarifa yangu kwa kiasi kikubwa. Sikuwa na ufahamu wa nafasi muhimu ambayo mbegu inacheza katika sekta yetu ya kilimo na juhudi kubwa zilizo katika kuhamasisha maendeleo yake. Ufahamu huu mpya bila shaka utaboresha ripoti zangu za kilimo siku za usoni. Kama mwandishi wa habari niliyejitolea, nimejizatiti kutoa taarifa zenye uelewa mpana na zenye kina kuhusu sekta ya kilimo.